Bahçelerin Zarif Süsü: Leylak
Leylak, bahar aylarında açan en güzel bahçe bitkilerinden biridir. Beyaz, pembe veya mor renkli yoğun çiçek salkımları hem görüntüsü hem de kokusuyla büyüleyicidir. Bakımı kolay olan leylak, dayanıklı yapısıyla bahçe sahiplerinin gözdesidir. Bu etkileyici bitkiyi daha yakından tanıyalım.
Leylak: Bahçenizin Vazgeçilmez Güzelliği
Leylak (Syringa vulgaris), mürver (Sambucus) ile isim benzerliği olmasına rağmen farklı bir türdür. En dayanıklı ve bakımı kolay bahçe çalılarından biridir. Mayıs ayından ilkbaharın sonuna kadar çiçek açar ve çoğu türü kendine özgü, güçlü ve etkileyici bir kokuya sahiptir.
Bahçenizde Leylak Yetiştirmenin Avantajları
Leylaklar, her bahçeye güzellik katan kokulu çiçeklerdir. Büyük, renkli çiçekleri ve zarif yapraklarıyla bahçelerin en güzel bitkilerinden biridir. Yoğun ve hoş kokusu tüm bahçeyi sarar. Çok yıllık bir bitki olan leylak, uzun yıllar boyunca bahçenizi güzelleştirir. Bakımı oldukça kolaydır; düzenli sulama ve çiçeklenme sonrası budama yeterlidir. Farklı renk ve çiçek formlarıyla çeşitli türleri bulunan leylak, bahçenizin tasarımına uygun seçenekler sunar.
Leylak Nereye Dikilir?
Leylak bitkisini çalı formunda, doğal görünümlü veya tek gövdeli ağaç şeklinde yetiştirebilirsiniz. Birkaç metre boyuna ulaşabilen leylaklar, uygun koşullarda dikimden 2-3 yıl sonra çiçek açmaya başlar. 15 cm’ye kadar uzayabilen beyaz, pembe ve eflatun renkli gösterişli çiçek salkımları, kelebekler ve diğer böcekler için çekici bir ortam oluşturur.
Genellikle kır bahçelerinin vazgeçilmez bitkisi olan leylakları, serbest çit bitkisi olarak, tek başına (örneğin çit kenarlarına veya ev girişlerine) ya da farklı türlerle birlikte grup halinde dikebilirsiniz. Aynı zamanda kesme çiçek olarak da değerli olan leylakların bodur türleri, saksıda yetiştirmeye ve alçak çitlerin önüne dikmeye uygundur.
En Güzel Leylak Çeşitleri
Beyaz çiçekli leylaklar arasında ‘Madame Lemoine’, ‘Excellent’ ve ‘Jan Van Tol’ öne çıkar. Pembe ve lila tonlarında ‘Katherine Havemeyer’ ve ‘Charles X’ en sevilen türlerdendir. Koyu mor çiçekleriyle ‘Andenken an Ludwig Späth’ ve ‘Charles Joly’ dikkat çeker. Alacalı yapraklı ‘Aucubaefolia’ ve açık sarı çiçekli ‘Primrose’ gibi farklı türler bahçelere renk katar. Beyaz-pembe tonlarındaki ‘Beauty of Moscow’ ve kenarları renkli ‘Sensation’ türleri de bahçelerde sıkça tercih edilir.
İlginç Leylak Türleri
Bahçelerde genellikle yaygın leylak (Syringa vulgaris) türleri görülür. Ancak leylak ailesi çok daha geniştir ve dikkat çeken başka türleri de vardır. Macar leylağı (Syringa josikaea) 4 metre boyuna ulaşabilen, yavaş büyüyen bir çalıdır. Yılda yaklaşık 30 cm uzar. Yaygın leylağa göre daha uzun yaprakları vardır ve haziran ayında çiçek açar. 20 cm’ye kadar uzayan dar salkımlar halinde eflatun çiçekler verir.
Çin leylağı (Syringa x chinensis) düzgün, bazen yuvarlak forma sahiptir ve 5 metre boya ulaşır. Yumurta şeklinde yaprakları ve büyük, eflatun renkli çiçek salkımları vardır. Mayıs ayında çiçeklenir. Küçük yapraklı leylak (Syringa microphylla) 1.5 metre boyunda minyatür bir çalıdır. 3-4 cm uzunluğunda yaprakları, 5-10 cm uzunluğunda pembe çiçek salkımları vardır. Bazı türleri (‘Superba’ gibi) yılda birden fazla çiçek açar.
Meyer leylağı (Syringa meyeri) genelde 1.5 metre boya ulaşır. Satılan örnekler çoğunlukla aşılıdır. Küçük, yumurta şeklinde ve kıvrımlı yaprakları vardır. Çiçekleri küçük ama çok sayıda salkım oluşturur. Mayıs sonu-haziran başında çiçek açar. Tüylü leylak (Syringa villosa) nadir görülen bir türdür. 3 metre boya ulaşır. Tüylerle kaplı, büyük ve oval yaprakları vardır. Pembemsi eflatun çiçekleri gevşek salkımlar halindedir.
Leylakların Bakım ve Yetiştirilmesi
Leylak çalısı, güneşli yerlerde en güzel çiçekleri açar. Yarı gölgeli alanlarda da yetişebilir ancak gölgede çiçeklenme zayıflar, hatta hiç çiçek açmayabilir.
Dikim ve Toprak Yapısı
Farklı toprak türlerinde yetişebilen leylak, bakımı kolay bir bitkidir. İlkbahar veya sonbaharda dikilebilir. Geçirgen ve humuslu toprakları sever. Dikim öncesi toprağı kompost gibi organik gübrelerle zenginleştirmek faydalıdır.
Sulama İhtiyacı
Genç leylak fidanları düzenli sulamaya ihtiyaç duyar. Olgun bitkiler kuraklığa dayanıklıdır. Saman veya ağaç kabuğu malçı kullanmak, toprağın nemini korur ve yabani ot oluşumunu engeller.
Gübreleme
İlkbaharda fosfor ağırlıklı kompoze gübreler kullanılmalıdır. Ayrıca ahır gübresi veya kompost ile malçlama yapılabilir.
Budama
Solmuş çiçekler, bitkiyi zayıflatmaması için kesilmelidir. Bu işlem gelecek yılki çiçeklenmeyi de teşvik eder. Her 3-4 yılda bir seyreltme ve temizlik budaması yapılmalıdır. Zayıf, sık, şekli bozuk ve içe doğru büyüyen dallar kesilir. Budama çiçeklenme sonrası yapılmalıdır. Sert budama sonrası bitki 2 yıl kadar çiçek açmayabilir. Kökten çıkan sürgünler temizlenmelidir, ancak bu sürgünler yeni bitki yetiştirmek için kullanılabilir.
Kış Dayanımı
Leylak soğuğa çok dayanıklı bir bitkidir. Özel bir kış koruması gerektirmez.
